روانشناسی مدرن؛ روانشناسی صفراء بنیاد

فهم دقیق چیستی روانشناسی مدرن و تفاوت آن با روانشناسی اسلامی و حتی سنتی بدون درک و شناخت مفهوم طبع و مزاج تقریبا غیر ممکن است و به همین دلیل است که سالها تلاش جهت عبور از روانشناسی مدرن و تحقق روانشناسی اسلامی بدون نتیجه مانده است.

روانشناسی مدرن بر پایه و محوریت ذهن بشر استوار است و تمام مباحث آن حول همین محور می چرخد. در علم طبع شناسی، طبع و مزاج ذهن صفراست. صفرا گرچه سبب تحرک و نشاط می گردد اما غلبه و شدت صفرا سبب خودبنیادی، طغیان و سرکشی است. روانشناسی مدرن با محوریت بخشیدن به ذهن در مجموعه نفس انسان زمینه خودبنیادی و به تبع آن طغیان بشر در برابر خدا را فراهم نموده است. تمدن مدرن بر مبنای غلبه صفرا در وجود بشر شکل گرفته است و روانشناسی مدرن عاملی است جهت حفظ و تداوم تمدن موجود.

صفرا عامل شور و نشاط مقطعی، موقت و البته همراه با شدت است. هیجان بهترین نمونه پدیده صفراوی است که در دنیای مدرن خواهان بسیاری هم دارد.البته باید توجه داشت که شدت و غلبه صفرا درنهایت سبب می شود که صفرا به سودا تبدیل شود و مسائل، معضلات و بیماری های روانی عالم مدرن نیز ریشه در همین جا دارد. تمدن مدرن، اخلاق و رفتار صفراوی را در کل تمدن بشری بسط داده و این بسط و شدت صفرا بی شک به سودا تبدیل می گردد. سودا عامل بی قراری، سردرگمی، شتاب، بی هدفی، بی هویتی و حتی افسردگی است که در عصر حاضر فراگیر گشته است.

روانشناسی مدرن وظیفه دارد صفرا را در بشر احیا کند و از آنجایی که ذهن بشر صفراوی ترین بخش وجود انسان است محوریت بخشی به آن در دستور کار روانشناسی مدرن است. مفاهیمی همچون اعتماد به نفس، خودباوری، برنامه ریزی و تلاش خودبنیاد که در روانشناسی مدرن محوریت دارند دارای طبع صفرا هستند.

بر عکس روانشناسی مدرن روانشناسی دینی بر محوریت عقل استوار است و طبع و مزاج عقل ،دم است و دم عامل دوری از خودبنیادی. دم از جنس نور است و صفرا از جنس آتش و تفاوت عقل و ذهن نیز به گستره تفاوت نور و نار است. آتش گرچه شدت گرمای بیشتری دارد اما گستره روشنایی کمتری دارد اما نور علاوه بر داشتن گرمای متعادل، گستره روشنایی بیشتر و عمیق تری دارد. صفرا و به تبع آن ،کوته نگر است اما دم و به تبع آن عقل عاقبت اندیش. توکل، خوف و رجا، قناعت، آخرت گرایی و مفاهیم اساسی دین همگی طبع دم دارند که مبتنی بر عقلانیت هم هست.